In 1573 vond het Beleg van Alkmaar plaats, waartijdens (*) de plaatselijke administratie grotendeels verloren ging; we beginnen een beetje later, in 1589 : Grafsteen van Frans Jansz. IJpelaan, koopman van paarden (Witte Kerkje, Heiloo, 1680) : Is er iemand die de akelige en raadselachtige verminking van de pagina Frans IJpelaan (1881-1932) kan verhelpen ?
in 2024 in 2023 in 2022 in 2021 in 2020 in 2019 in 2018 in 2017 in 2016 in 2015 in 2014 in 2013 in 2012 in 2011 in 2010 in 2009 in 2008 Oud adres (1995-2008) : http://home.scarlet.be/~ijpelaan. |
|
Noten | |
*) Dit woord (“waartijdens”) heeft wat vrolijke strijdschiften opgeleverd (vooral ter verdediging van het behoorlijk rottig-universitair-taalgebruik “tijdens hetwelk”, “tijdens welke” en nog, in deze context, andere verwerpelijke samenstellingen; maar, daarentegen, ook simpelweg “waarin”, wat evenwel dubbelzinnig blijft omdat dit voorzetsel eerder plaats dan tijd lijkt te behelsen), die door aanwending van de gebruikelijke zoekmiddelen gemakkelijk terugvindbaar zijn. “Waarvoor”,“waartijdens” en“waarna” is een dichterlijk trio. Dat bracht nieuwe lezers naar deze site, en was ook aanleiding tot enige welgewaardeerde scherts. Wordt ‘waartijdens’ een standaarduitdrukking dan kunnen de anonieme lexicograafjes en taalpuristjes niet meer beweren dat dit woord slecht Nederlands is; nog nooit van neologismen gehoord ? Dat was dus Floepens mis, althans, volgens Klukkluk. Zoals W.F. Hermans opmerkte dienen de doorgaans benepen lexicograafjes en taalpuristjes de grote schrijvers te volgen, en niet proberen regels aan ze op te leggen. Kan het hier gebruikte ‘ooitmalig’ ook niet door de beugel ? En wat mankeert er aan ‘in het wauwelings’ ? Daarover is nog niets vernomen. En we gaan toch hopelijk ook niet beweren dat de prachtige uitdrukking in de weider der historie van Aernout van Buchel slecht Nederlands is, alhoewel helemaal niemand nauwkeurig schijnt te weten wat het betekent ? Dat heet een “gevleugeld woord”. Erg onhebbenlijk in deze was Floor Elderman-Mager, die zich evenwel terecht keert tegen opgetut tamelijk onverteerbaar ambtelijk taalgebruik waarin onbenulligheid wordt verborgen achter onbegrijpelijkheid. |
|
|
« Te Nieǔburg of Ypelaen in ’t noortoosten van Heiloo »
A. Het oude huis Nyenburg, door J. Stellingwerf, [1740, herdateerd naar 1725], ongesigneerd, penseel in grijs, 153×194mm; gebouwd eind 16de eeuw; de afbeelding is niet historisch, maar uit herinnering, of eerder fantasie, toen het al heel lang niet meer bestond (vervangen kort na 1636, tenminste, dat is aangenomen).
B. Het oorspronkelijke huis stond waarschijnlijk echter noordelijker, en is dan niet noodzakelijkerwijs rond 1636 afgebroken en kan het in 1725 nog hebben bestaan; dan kan de tekening gemaakt zijn naar een toen nog bestaand huis, maar dan heeft de naam IJpelaan niets te maken met het huidige Heiloose Nijenburg.
C. We laten de twee mogelijkheden hier nog even open, maar de eerste wordt steeds onwaarschijnlijker, en de tweede steeds geloofwaardiger
(Regionaal Archief Alkmaar, Catalogusnummer PR 1001254, klik op de afbeelding voor een vergroting in een nieuw venster)
Bron : Regionaal Archief Alkmaar.
« Een eenvoudig vierkant woonhuis van slechts geringe verdieping onder een tentdak geplaatst en omgeven door een gracht (waarover een afzonderlijk poortgebouwtje de toegang afsloot) alsmede meer binnenwaarts door een plantage van enige omvang. »
De twee Nyenburgen bij Alkmaar / J. Belonje. – Wormerveer, 1956. – p. 38
Verantwoording
Hoewel deze site met de meeste zorg wordt samengesteld is deze het voorlopig resultaat van een nog lopend onderzoek waarbij niet alle bronnen zijn geraadpleegd en andere nagezien dienen te worden; voor de juistheid van de gegevens kan daarom niet altijd worden ingestaan.
Ter bescherming van het persoonlijk leven worden de jongste generaties in de genealogie niet of slechts gedeeltelijk weergegeven.
Verdere gegevens en beeldmateriaal worden met enige regelmaat toegevoegd.
Mits met bronvermelding (http://ijpelaan.nl) kunnen gegevens buiten redenen van handelsgewin vrij worden overgenomen; kennisgeving daarvan wordt op prijs gesteld.
Aanvullingen, verbeteringen, op- en aanmerkingen zijn welkom.